Artikel ZON Magazine 1 2019
De Marokkaanse tuinbouw biedt potentie voor productie van arbeidsintensieve groente- en fruitgewassen. Dat is de mening van de groep die eind januari vanuit Pamosa afreisde naar de tuinbouwregio van Agadir, Marokko. Het doel was zicht te krijgen op de tuinbouwontwikkelingen en hun mogelijkheden. De telers kregen de bedreigingen en kansen in beter beeld aan de hand van een driedaags bezoek. In de regio Agadir bezochten zij diverse bedrijven bezocht. Specialisten van Enza zaden en Royal Brinkman begeleidden de telersgroep.
Marokko heeft 18000 hectare bedekte teelt, waarvan 80% in de regio Agadir
ligt. Hier teelt men voornamelijk tomaat (60 procent) en paprika (20 procent).
De rest van het areaal betreft courgette, aubergine, meloen en zacht fruit. De
teelt vindt plaats in tunnels/kassen waarbij het dek is bekleed met folie en de
wanden bestaan uit dik kunststof gaas. Dit vanwege de enorme ziektedruk van
witte vlieg en mineermot. De meeste kassen zijn, in tegenstelling tot die in
Spanje, hoog. De nokhoogte reikt soms wel tot 5,5 meter. Het klimaat in Agadir
is erg gunstig voor de bedekte teelt. Door een beperkt aantal koude nachten en
op warme dagen zelden een temperatuuroverschrijding van 35°C, is nagenoeg een
jaarrond productie haalbaar. De telersgroep stelde
vast dat het kwaliteitsniveau van de teelten en de producten boven
verwachting is. Het gewas zag er gezond en groeizaam uit. Zo ook het product,
dat veelal voor de export bestemd was.
Door de geringe neerslag blijken de voorraden in de stuwmeren niet toereikend. Gebruik van grondwater is mogelijk, maar het oppompen van een diepte tot soms vierhonderd meter is niet voor iedere teler weggelegd. Over twee jaar is een installatie die grote hoeveelheden zeewater kan ontzouten operationeel. Dit laatste zal echter de kosten van water verzesvoudigen. Ook zijn nematoden, door de rechtstreekse teelt in de grond, een issue. Door gebruik van onderstammen wordt dit, in de meeste teelten, ondervangen.
Het grootste probleem voor de Marokkaanse telers is de beschikbaarheid van voldoende en goed water.
De grote afstand van Agadir naar de afzetgebieden in Europa, het transport duurt vijf dagen, maakt dat de transportkosten oplopen naar tot 5300 euro per vrachtwagen. Dit is hoog, zeker in verhouding tot de concurrent in Spanje. Het uurloon is daarentegen laag. Voor een dagloon van tien tot vijftien euro werken de werknemers zes tot zeven uur. De grote werkgevers bieden voor dit bedrag tevens maaltijden en huisvesting. Het blijkt lastig – net zoals in Nederland – om mensen aan het bedrijf te binden.
Slagkracht Pamosa-voorzitter Rutger Lommerse kijkt met een voldaan gevoel
terug op de studiereis. ‘Allereerst is het goed om met een groep leden een paar
dagen op pad te gaan. Dit zorgt voor extra verbinding; we hebben ook plezier
gemaakt. Qua tuinbouw was het boeiend om bij een opkomende concurrent op de
markt in de keuken te kunnen kijken. De regio van Agadir heeft vooral veel
slagkracht vanwege de goedkope arbeidskrachten. Ook de kwaliteit van de teelt
achten we hoog, al heeft de regio nog wel wat te doen als het om duurzaamheid
gaat.
Bovendien is Agadir een partij die nog een internationale positie zoekt. We
verwachten dat deze regio snel zal inspelen op ruimte die in Groot-Brittannië
ontstaat als gevolg van een mogelijke Brexit. Kortom: een partij waarvan we de
ontwikkeling zeker met belangstelling zullen blijven volgen.
